เป็นธุรกิจที่ให้บริการจัดหาเงินทุน (Financing)
ในการจัดหาทรัพย์สินประเภททุนที่กิจการต่างๆต้องการนำมาใช้ในการผลิตหรือการดำเนินงาน ในลักษณะของการให้เช่าทรัพย์สินนั้นแทนการซื้อ โดยผู้เช่า (Lessee) จะต้องเป็นผู้เลือกจัดหาและตกลงราคากับผู้จำหน่ายหรือผู้ผลิตโดยตรง แล้วจึงจะจัดหาแหล่งเงินในการซื้อทรัพย์สินซึ่งก็คือผู้ให้เช่า (Lessor) ซึ่งปกติแล้วจะเป็นบริษัทลีสซิ่ง เมื่อกิจการติดต่อบริษัทลิสซิ่งได้แล้ว บริษัทลิสซิ่งก็จะทำการซื้อทรัพย์สินที่ผู้เช่าต้องการโดยคิดค่าเช่าจากผู้เช่าตามจำนวนเงินและระยะเวลาที่กำหนดไว้ โดยมากแล้วทรัพย์สินที่ให้เช่าแบบลิสซิ่งนี้จะกำหนดระยะเวลาอย่างน้อย 3 ปีขึ้นไป
ระบบการเช่าแบบลิสซิ่ง
1. | ผู้เช่า (นิติบุคคล) ตรวจสอบราคาและหาผู้จำหน่ายทรัพย์สินที่ต้องการเช่า |
2. | ผู้เช่า (นิติบุคคล) แจ้งความจำนงในการเช่าทรัพย์สินกับบริษัทผู้ให้เช่า (บริษัทลิสซิ่ง) |
3. | ผู้ให้เช่า (บริษัทลิสซิ่ง) จะวิเคราะห์ฐานะการเงินของกิจการผู้เช่าและดำเนินการจัดทำสัญญาเช่าลิสซิ่งระหว่างผู้เช่าและผู้ให้เช่าตามเงื่อนไขที่ได้ตกลงกัน |
4. | ผู้ให้เช่า (บริษัทลิสซิ่ง) จะทำใบสั่งซื้อและสัญญาซื้อขายทรัพย์สินนั้นกับผู้จำหน่ายทรัพย์สินนั้น |
5. | เมื่อผู้ให้เช่า (บริษัทลิสซิ่ง) ได้รับทรัพย์สิน ผู้จำหน่ายจะวางบิลใบแจ้งหนี้เพื่อเรียกเก็บเงิน |
6. | ผู้ให้เช่า (บริษัทลิสซิ่ง) จะชำระเงินค่าซื้อทรัพย์สินที่ให้เช่าแก่ผู้จำหน่าย |
7. | ก่อนจะส่งมอบทรัพย์สินที่เช่าจะให้ผู้เช่าทำการชำระค่าเบี้ยประกันโดยยกผลประโยชน์ให้แก่ผู้ให้เช่า ผู้เช่าจะชำระเงินค่างวดตามสัญญาเช่าโดยปกติแล้วนิยมเรียกเก็บเช็คล่วงหน้าจากผู้เช่า |
8. | ผู้เช่าจะต้องชำระค่าเบี้ยประกันทุกปีเป็นการต่ออายุประกันภัยทรัพย์สิน |
9. | ผู้เช่ามีหน้าที่ซ่อมแซมบำรุงรักษาทรัพย์สิน ตลอดจนรับประกันหรือค้ำประกัน หรือต่อทะเบียนทรัพย์สินนั้น |
10. | เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่าผู้เช่าจะต้องแจ้งความจำนงไปยังผู้ให้เช่าว่าจะเช่าทรัพย์สินนั้นต่อไป หรือ ซื้อทรัพย์สินนั้น หรือไม่ประสงค์จะเช่าต่อไปอีก |
ตัวอย่างการบันทึกบัญชีของธุรกิจลิสซิ่ง
สัญญาเช่าลักษณะลงทุน (Capital Lease)
ผู้เช่า |
ผู้ให้เช่า
|
1. ผู้เช่ามีความประสงค์ที่จะเป็นเจ้าของทรัพย์สินที่เช่า ได้ทำสัญญากับผู้ให้เช่า |
1. เมื่อผู้ให้เช่าได้ทรัพย์สินมาและตกลงการเช่ากับผู้เช่า |
บันทึกเมื่อมีการซื้อทรัพย์สินมา
Dr. ทรัพย์สิน |
Cr. เงินสด |
บันทึการเช่าทรัพย์สิน บันทึการให้เช่าทรัพย์สิน
Dr. ทรัพย์สิน |
Dr. ลูกหนี้-ทรัพย์สินให้เช่า |
Cr. หนี้สินตามสัญญาเช่า |
Cr. ทรัพย์สิน |
2. เมื่อผู้เช่าชำระเงินค่าเช่าพร้อมดอกเบี้ย |
2. เมื่อผู้ให้เช่าได้รับเงินค่าเช่าพร้อมดอกเบี้ย |
Dr. ดอกเบี้ยจ่าย |
Dr. เงินสด |
หนี้สินตามสัญญาเช่า |
Cr. ดอกเบี้ยรับ |
Cr. เงินสด |
ลูกหนี้-ทรัพย์สินให้เช่า |
3. เมื่อสิ้นงวดจะคิดค่าเสื่อมราคาทรัพย์สินตัดเป็นค่าใช้จ่าย |
3. เมื่อสิ้นงวดบัญชีไม่มีการคิดค่าเสื่อมราคาทรัพย์สิน |
4. เมื่อสิ้นสุดสัญญา ทรัพย์สินจะเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้เช่า |
4. เมื่อสิ้นสุดสัญญา ทรัพย์สินจะเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้เช่า |
สัญญาเช่าเพื่อใช้ทรัพย์สิน (Operating Lease)
ผู้เช่า |
ผู้ให้เช่า
|
1. ผู้เช่าไม่ประสงค์ที่จะเป็นเจ้าของทรัพย์สินที่เช่า ได้ทำสัญญาเช่ากับผู้ให้เช่า |
1. เมื่อผู้ให้เช่าได้ทรัพย์สินมาและตกลงการเช่ากับผู้เช่า พร้อมกับได้รับเงินค่างวด |
บันทึกเมื่อมีการซื้อทรัพย์สินมา
Dr. ทรัพย์สิน |
Cr. เงินสด |
บันทึการเช่าทรัพย์สิน บันทึการให้เช่าทรัพย์สิน
Dr. ค่าเช่า |
Dr. เงินสด |
Cr. เงินสด |
Cr. รายได้ค่าเช่า |
2. ผู้เช่าจะไม่คิดค่าเสื่อมราคาทรัพย์สิน เนื่องจากไม่มีกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้น
|
2. ผู้ให้เช่าคิดค่าเสื่อมราคาทรัพย์สินเมื่อสิ้นงวด Dr. ค่าเสื่อมราคา Cr. ค่าเสื่อมราคาสะสม
|
3. เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่าผู้เช่าจะส่งมอบ ทรัพย์สินที่เช่าคืนให้แก่ผู้ให้เช่า |
3. เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่าจะได้รับทรัพย์สินคืนจากผู้เช่า
|
ตัวอย่างการใช้งานในโปรแกรมเอ็กซ์เพรส
กรณีตัวอย่างต่อจากนี้จะเป็นสัญญาเช่าลักษณะลงทุน ส่วนสัญญาเช่าเพื่อใช้ทรัพย์สินจะไม่ขอกล่าวถึงเพราะการใช้งานนั้น เป็นการบันทึกบัญชีรายได้อื่นๆ โดยทั่วไปตามปกติ (ตามตัวอย่างการบันทึกบัญชีหัว ข้อที่ผ่านมา)
บริษัท นานาลิสซิ่ง จำกัด ได้ให้เช่าเครื่องจักรมีระยะเวลา 3 ปี โดยเริ่มตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2550 มูลค่าของเครื่องจักรราคาทุน 1,000,000 บาท การจ่ายค่าเช่าจะต้องจ่ายทุกต้นปี ผู้ให้เช่าได้กำหนดอัตราดอกเบี้ยในอัตรา 12%
คำนวณหาอัตราค่าเช่าต่อปี |
|
1,000,000 |
= 1,000,000 |
Present value fo annuity due of 1, 12% 3 ปี |
2.69005 |
|
= 371,740.30 |
* คำนวณหาค่าดอกเบี้ย |
= หนี้สินคงค้างในแต่ละปี * 12% |
ตารางการคำนวณค่าเช่า |
|
|
|
|
วันที่ |
ค่าเช่ารายปี |
ดอกเบี้ย 12% |
เพิ่ม/ลดยอดหนี้สิน |
หนี้สินคงค้าง |
01/01/50 |
|
|
|
1,000,000.00 |
01/01/50 |
371,740.30 |
|
(371,740.30) |
628,259.70 |
31/12/50 |
|
75,391.16* |
75,391.16 |
703,650.86 |
01/01/51 |
371,740.30 |
|
(371,740.30) |
331,910.56 |
31/12/51 |
|
39,829.27* |
39,829.27 |
371,739.83 |
01/01/52 |
371,740.30 |
|
(371,740.30) |
0.00 |
|
1,115,220.90 |
115,220.43 |
|
(ปัดเศษสตางค์) |
การใช้งานด้านผู้ให้เช่า (บริษัทลิสซิ่ง)
กำหนดรายละเอียดเบื้องต้นในโปรแกรม
1. | กำหนดเลขที่บัญชีที่จะต้องใช้ในการทำรายการที่ เมนูบัญชี ข้อ 2. ผังบัญชี |
บัญชี |
หมวด |
เลขที่บัญชี |
ลูกหนี้ตามสัญญาเช่า |
สินทรัพย์ |
1130-05 |
เครื่องจักร |
สินทรัพย์ |
1410-06 |
รายได้ค่าดอกเบี้ยตามสัญญาเช่า |
รายได้ |
4200-01 |
2. | ตั้งรหัสผู้เช่าที่ เมนูขาย ข้อ 6. รายละเอียดลูกค้า |
3.ตั้งรหัสผู้จำหน่าย เพื่อใช้ในการซื้อทรัพย์สิน ที่ เมนูซื้อ ข้อ 6.รายละเอียดผู้จำหน่าย
4. ตั้งรหัสรายได้ดอกเบี้ยตามสัญญาเช่าและ รหัสสินทรัพย์ (เครื่องจักร) ที่ เมนูสินค้า ข้อ 4. สินค้าบริการ
ขั้นตอนในการทำงาน
1. | ซื้อทรัพย์สินที่ต้องการจะให้เช่าจากผู้จัดจำหน่าย (1/1/50)ที่ เมนูซื้อ ข้อ 2. ซื้อเงินสด |
โดยโปรแกรมจะบันทึกบัญชีแบบ Perpetual และ แบบ Periodic เหมือนกัน
หมายเหตุ ไม่ต้องบันทึกรายการทรัพย์สินที่ เมนูบัญชี B (สัญญาลักษณะลงทุน กรรมสิทธิ์จะเป็นของผู้เช่า)
2. | ทำสัญญาเช่าทรัพย์สินปีที่1 ที่ เมนูขาย ข้อ 4. ขายเงินเชื่อ |
โดยโปรแกรมจะบันทึกบัญชีแบบ Perpetual และ แบบ Periodic เหมือนกัน
พร้อมกับรับชำระค่าเช่าปีที่ 1 ที่ เมนูการเงิน ข้อ 1. รับเงิน ข้อ 5. รับชำระหนี้
โดยโปรแกรมจะบันทึกบัญชีแบบ Perpetual และ แบบ Periodic เหมือนกัน
3. | บันทึกรายได้ดอกเบี้ยรับ (31/12/50) ที่เมนูขาย ข้อ 4. ขายเงินเชื่อ |
โดยโปรแกรมจะบันทึกบัญชีแบบ Perpetual และ แบบ Periodic เหมือนกัน
4. | ไม่ต้องการทำการบันทึกค่าเสื่อมราคา |
5..การดูรายงาน
รายงาน 712 ดูยอดขาย แต่ละสินค้า และจะดูเป็นดอกเบี้ยรับก็ได้ขึ้นอยู่กับระบุสินค้าที่รายงาน
รายงาน 1A2 ดูว่าบิลขายที่เปิดมีการรับชำระหนี้บางส่วนมาเท่าไหร่ และเหลือเท่าไหร่
การใช้งานด้านผู้เช่า (บริษัทนิติบุคคล)
กำหนดรายละเอียดเบื้องต้นในโปรแกรม
1. | กำหนดเลขที่บัญชีที่จะต้องใช้ในการทำรายการที่ เมนูบัญชี ข้อ 2. ผังบัญชี |
บัญชี |
หมวด |
เลขที่บัญชี |
เครื่องจักร |
สินทรัพย์ |
1410-06 |
ค่าเสื่อมราคาสะสม-เครื่องจักร |
สินทรัพย์ |
1420-06 |
หนี้สินตามสัญญาเช่า |
หนี้สิน |
2400-00 |
ค่าเสื่อมราคา-เครื่องจักร |
ค่าใช้จ่าย |
5340-06 |
ดอกเบี้ยจ่าย |
ค่าใช้จ่าย |
5370-01 |
2. | ตั้งรหัสผู้ให้เช่าที่ เมนูซื้อ ข้อ 6. รายละเอียดผู้จำหน่าย |
3. | กำหนดกลุ่มบัญชีทรัพย์สินที่ เมนูเริ่มระบบ ข้อ 1.8.2 กำหนดกลุ่มบัญชีทรัพย์สิน |
4. | กำหนดรายละเอียดทรัพย์สินที่จะเช่าที่ เมนูสินค้า ข้อ 4. สินค้าบริการ |
5. | กำหนดรายละเอียดดอกเบี้ยจ่ายที่ เมนูซื้อ ข้อ 7. รายละเอียดค่าใช้จ่ายอื่นๆ |
ขั้นตอนในการทำงาน
1. | บันทึกรายการเครื่องจักรตามสัญญาเช่า ปีที่ 1 (01/01/50) ในเมนูซื้อ ข้อ 4. ซื้อเงินเชื่อ |
โดยโปรแกรมจะบันทึกบัญชีแบบ Perpetual และ แบบ Periodic เหมือนกัน
พร้อมกับจ่ายชำระค่าเช่าปีที่ 1 ที่ เมนูการเงิน ข้อ 2. จ่ายเงิน ข้อ 4 . จ่ายชำระหนี้
โดยโปรแกรมจะบันทึกบัญชีแบบ Perpetual และ แบบ Periodic เหมือนกัน
2. | คิดค่าเสื่อมราคาทรัพย์สิน เมนูบัญชี ข้อ B .รายการทรัพย์สิน |
โดยโปรแกรมจะบันทึกบัญชีแบบ Perpetual และ แบบ Periodic เหมือนกัน
3. | บันทึกดอกเบี้ยจ่ายปีที่ 1 (31/12/50) ที่ เมนูซื้อ ข้อ 4. ซื้อเงินเชื่อ |
โดยโปรแกรมจะบันทึกบัญชีแบบ Perpetual และ แบบ Periodic เหมือนกัน
4.การดูรายงาน
รายงาน 2A2 ดูว่ามียอดค้างกับเจ้าหนี้เท่าไหร่
รายงาน 5B3 ดูประวัติสินทรัพย์